โรคริดสีดวงทวาร
ริดสีดวงทวารพบบ่อยกว่าที่คิด...
บริเวณทวารหนักมีหลอดเลือดดำ 3 เส้น ซึ่งปกติจะขยายตัวขณะขับถ่ายอุจจาระและหดตัวหลังการขับถ่าย เมื่อหลอดเลือดดำบริเวณทวารหนักโป่งพองก็จะกลายเป็นริดสีดวงทวารซึ่งจะไปกดทับเส้นประสาทบริเวณใกล้เคียง ทำให้เกิดอาการเจ็บปวด คันและมีการปริแตกของผนังหลอดเลือดขณะเบ่งถ่าย ตำแหน่งของริดสีดวงทวารอาจอยู่ภายในหรือภายนอกของปากทวารหนัก ริดสีดวงทวารเป็นโรคที่พบได้บ่อยมากและเป็นสาเหตุอันดับแรกๆ ของอาการขับถ่ายอุจจาระเป็นเลือดสด แม้ว่าริดสีดวงทวารจะไม่ก่อให้เกิดอาการรุนแรงหรือมีอันตรายต่อชีวิต แต่มีผู้ที่กำลังเป็นอยู่หรือผู้ที่เคยเป็นเท่านั้นที่จะรู้ซึ้งถึงความทรมานและความน่ารำคาญของมันได้
ริดสีดวงทวารมีชนิดใดบ้าง...
ริดสีดวงทวารอาจพบเพียงหัวเดียวหรือหลายๆ หัวก็ได้ โดยแบ่งออกเป็น 2 ชนิดดังนี้:
- ริดสีดวงทวารภายนอก: เกิดจากหลอดเลือดดำที่อยู่ภายนอกปากทวารหนักมีการโป่งพอง ซึ่งอาจมองเห็นจากภายนอกได้ ริดสีดวงทวารภายนอกจะทำให้เกิดอาการเจ็บปวดได้มากกว่า
- ริดสีดวงทวารภายใน: เกิดจากหลอดเลือดดำที่อยู่ภายในปากทวารหนักมีการโป่งพอง ซึ่งจะตรวจพบเมื่อใช้กล้องส่องตรวจบริเวณไส้ตรง ริดสีดวงทวารภายในจะทำให้เกิดเลือดออกได้ง่ายกว่า
ริดสีดวงทวารมีอาการอย่างไร...
- ส่วนมากจะมีอาการเลือดออกทางทวารหนัก เป็นเลือดสีแดงสดเกิดขึ้นขณะขับถ่ายอุจจาระ อาจสังเกตมีเลือดเปื้อนกระดาษชำระ หรือปนมากับอุจจาระ หรือมีเลือดไหลออกเป็น หยดโดยไม่รู้สึกเจ็บแต่อย่างใดบางรายอาจรู้สึกเ็จ็บที่ทวารหนักและถ่ายอุจจาระลำบาก หรืออาจมีอาการคันบริเวณทวารหนัก
- ถ้าริดสีดวงทวารอักเสบหรือหลุดออกมาภายนอก อาจทำให้รู้สึกปวดอย่างรุนแรงจนถึงกับนั่ง ยืนหรือเดินไม่สะดวก และคลำเจอก้อนเนื้อนุ่มๆ สีคล้ำๆ ที่ปากทวารหนัก
- ถ้ามีเลือดออกมามากและเรื้อรัง อาจทำให้เกิดอาการซีด และมีภาวะโลหิตจางได้
ริดสีดวงทวารเกิดจากสาเหตุอะไร...
ริดสีดวงทวารเกี่ยงข้องกับภาวะความดันโลหิตในหลอดเลือดดำสูงจากสาเหตุต่างๆ เช่นการเบ่งถ่ายอุจจาระ ท้องผูก ท้องเดินบ่อยๆ การนั่งนานๆ การตั้งครรภ์ ความอ้วน การรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย ไอเรื้อรัง เป็นต้น นอกจากนี้ยังอาจพบร่วมกับโรคในช่องท้อง เช่นตับแข็งทำให้ภาวะความดันของหลอดเลือดดำในตับสูง ซึ่งจะส่งผลกระทบไปที่หลอดเลือดดำบริเวณทวารหนัก ก้อนเนื้องอกในช่องท้อง มะเร็งลำไส้ใหญ่ ต่อมลูกหมากโต เป็นต้นสำหรับทัศนะการแพทย์จีน ริดสีดวงทวารเกิดจากภาวะพิษร้อน-ชื้นที่สะสมในร่างกายมีการรวมตัวลงสู่ทวารหนัก กีดขวางการไหลเวียนของเลือดและพลังลมปราณ ส่งผลให้ระบบการไหลเวียนเลือดขนาดเล็กบริเวณทวารหนักผิดปกติ จึงเกิดเลือดคั่งในหลอดเลือดดำจนโป่งพองไปกดทับเส้นประสาทบริเวณใกล้เคียง
การแพทย์จีนมีวิธีบำบัดอย่างไร
สำหรับริดสีดวงทวาร การแพทย์จีนนิยมใช้สมุนไพรที่มีสรรพคุณในการ กระตุ้นกาีรไหลเวียนของโลหิต สลายเลือดคั่ง ขับพิษร้อน-ชื้นและแก้ปวดปวม ในการบำบัดต้นเหตุของริดสีดวงทวาร ซึ่งมีกลไกออกฤทธิ์สำคัญดังนี้:
- กระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต สลายเลือดคั่ง ทำให้ระบบการไหลเวียนโลหิตขนาดเล็ก (Microcirculation) บริเวณทวารหนักทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อลดการโป่งพองของหลอดเลือดดำบริเวณหนัก
- ลดอาการอักเสบและบวมน้ำบริเวณทวารหนัก เพื่อลดการกดทับเส้นประสาทบริเวณใกล้เคียง จึงลดอาการปวดและคัีนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียบริเวณทวารหนัก จึงลดการอักเสบได้อย่างเด่นชัด
- อาการเจ็บปวด คัีน อาการถ่ายอุจจาระเป็นเลือดและอาการอื่นๆ ของริดสีดวงทวารจึง ค่อยๆ ทุเลาลงหรืออาจหายไปในที่สุด
วิธีการป้องกันและดูแลตนเอง...
- ควรดื่มน้ำให้มากๆ รับประทานผัก ผลไม้และอาหารที่มีเส้นใยสูง พร้อมทั้งหลีกเลี่ยงของทอดและอาหารประเภทที่ทำให้เกิดอาการร้อนในง่ายเพื่อลดอาการท้องผูก
- อย่าปล่อยให้มีอาการท้องเดินบ่อยๆ
- หลีกเลี่ยงการใส่วัตถุใดๆ เข้าไปในทวารหนัก หลังการขับถ่ายอุจจาระให้ทำความสะอาดโดยใช้กระดาษชำระชุบน้ำหรือใช้แผ่นทำความสะอาดที่หาซื้อได้ตามร้านขายยา หลีกเลี่ยงการเกาหรือถู
- ถ้ามีปัญหาท้องผูกให้ใช้ยาระบายชนิดที่ทำให้อุจจาระนิ่ม แต่ไม่ควรใช้ยาระบายติดต่อกันเป็นเวลานาน
- พยายามอย่านั่งถ่ายอุจจาระนานเกินความจำเป็น เพราะจะเพิ่มความดันของหลอดเลือดดำบริเวณทวารหนัก ไม่ควรขับถ่ายอุจจาระแบบนั่งยองๆ ควรนั่งชักโครกหรือใช้ม้านั่งเตี้ยๆ มารองเท้าเพื่อลดความดันรอบๆ ทวารหนัก
- ถ้านั่งทำงานนานๆ ควรลุกขึ้นเดินอย่างน้อยชั่วโมงละครั้ง หรือลุกขึ้นยืนบ่อยๆ เท่าที่ทำได้
สมุนไพรจีนที่มีสรรพคุณในการกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต สลายเลือดคั่ง ขับพิษร้อน-ชื้นและแก้ปวดบวม ยังมีมบทบาทสำคัญในการบำบัดแผลปริที่ปากทวารหนักอีกด้วย ซึ่งมีลักษณะเป็นแผลปริแยกในบริเวณผนังเยื่ออ่อนตรงปากทวารหนัก ผู้ป่วยมีอาการเจ็บปวดทันทีทุกครั้งที่ขับถ่าย อุจจาระมีเลือดเป็นลายติดอยู่หรือเปื้อนกระดาษชำระ บางรายอาจมีอาการปวดมากจนกลัวการขับถ่ายอุจจาระ ทำให้มีอาการท้องผูก ถ่ายยากด้วย
ขอขอบคุณ...จากแหล่งข้อมูล บริษัทเอินเวย์